Een schimmelige samenwerking
Planten en schimmels werken al miljoenen jaren samen. Nog voordat planten hun eigen wortelsysteem hadden, vormden ondergrondse schimmels een netwerk om de plant heen en verzamelden voedingsstoffen uit de grond. Dankzij schimmels konden planten het land koloniseren: de schimmels konden mineralen en voedingsstoffen uit gesteentes halen waar de plantenwortel niet bij kwam. Vervolgens wisselden de schimmels deze voedingsstoffen uit voor suikers die de plant geproduceerd heeft. Een win-win situatie dus! Dankzij de voedingsstoffen van de schimmels konden er steeds meer plantensoorten ontstaan die allemaal CO2 uit de atmosfeer gebruikten voor fotosynthese. Hierdoor daalde het CO2-niveau naar één tiende van wat het daarvoor was!
Koolstofopslag in de bodem
Ook vandaag de dag werken bijna alle planten nog samen met schimmels. Deze schimmels worden mycorrhiza genoemd. Na miljoenen jaren aan fotosynthese ligt inmiddels 75% van alle koolstof op aarde ondergronds opgeslagen. Tot op heden werd er vanuit gegaan dat dit vooral gebeurt doordat planten CO2 gebruiken om hun eigen plantenmateriaal van te produceren. Wanneer de planten dan sterven, wordt dit materiaal afgebroken en komt het in de grond terecht. Echter wordt het uitleveren van suikers van planten aan de mycorrhiza tot op heden vaak niet meegenomen in de klimaatmodellen, omdat het onduidelijk is om hoe veel koolstof dit gaat.
Schimmels machtiger dan we dachten
Onderzoekers van de Universiteit van Sheffield hebben nu in kaart gebracht hoe veel CO2 ongeveer door alle schimmels wereldwijd in de grond wordt opgeslagen. In een uitgebreide analyse waarin ze veelvoorkomende schimmels en hun samenwerkingen met planten hebben geëvalueerd, kwamen ze tot de conclusie dat de plant 1 tot 13% van de opgenomen koolstof doorspeelt naar de schimmel. Als je dan even doorrekent, kom je uit op 13,12 gigaton CO2 per jaar dat doorgegeven wordt aan de ondergrondse schimmels wereldwijd. Dat is 36% van de jaarlijks door de mens uitgestoten hoeveelheid CO2!
Het mechanisme
De onderzoekers hebben drie redenen ontdekt waarmee de schimmels zo veel koolstof opslaan in de grond. De eerste is het feit dat schimmels ondergronds zo’n groot netwerk vormen dat ze in grasland wel 20 tot 50% van de totale biomassa uitmaken. In deze ondergrondse schimmeldraden, hyphae, zit heel veel koolstof opgeslagen. Een tweede reden is het feit dat dit schimmelnetwerk, wanneer de schimmel sterft, intact blijft. Hierdoor komt de koolstof die gedurende de levensduur van de schimmel wordt opgeslagen, niet terug in de grond. Tot slot scheiden de schimmels stofjes uit die koolstof bevatten, zoals suikers en organische zuren. Deze stofjes binden aan mineralen in de grond en vormen zo een hele grote, stabiele koolstofopslag.
Schimmels en het klimaat
De onderzoekers benadrukken dat het heel belangrijk is om de schimmels niet te vergeten in het maken van klimaatmodellen. Daarnaast ligt de focus nu vaak op het conserveren van bovengrondse natuur, zoals bossen. Echter zou ook de ondergrondse natuur in evenwicht moeten zijn! Zonder gezonde schimmels hebben ook de planten het een stuk zwaarder. Daarnaast hebben we onze schimmels duidelijk hard nodig in het tegengaan van klimaatverandering!
Auteur: Noa Hudepol