Micro aan de macht
Het allereerste leven op aarde bestond uit prokaryoten. Matten van samenlevende bacteriën en archaea waren een lange tijd de dominante levensvorm op aarde. Tijdens deze periode pompten autotrofe micro-organismen steeds meer zuurstof in de atmosfeer door middel van fotosynthese. Langzaam maar zeker maakten zij de aarde geschikt voor aeroob leven.
Van ‘pro’ naar ‘eu’
Ongeveer anderhalf miljard jaar na het ontstaan van het leven, ontstonden de eerste, eencellige eukaryoten. Dat zijn micro-organismen met allerlei organellen, celstructuren die je kunt vergelijken met onze organen door de belangrijke functie die ze vervullen in de cel. Zoals de celkern, maar ook mitochondriën, de energiecentrales van de cel, of chloroplasten, die bijvoorbeeld algen gebruiken om energie op te slaan.
Het ontstaan van de eukaryoten uit de prokaryoten wordt verklaard door de endosymbiosetheorie. Verschillende prokaryoten gingen met elkaar samenwerken. Na verloop van tijd nam de ene prokaryoot (de gastheer) de ander in zijn cel op (de endosymbiont) en vormde zo de voorloper van de eukaryote cel.
Een eukaryote cel ontstaat uit prokaryote cellen. Dit heet endosymbiose.
Van een- naar meercellig
De eukaryote microben hadden een streepje voor op hun kernloze medemicroben. De celkern maakte langere DNA-ketens en dus complexere levensvormen mogelijk. Ook de organellen boden extra mogelijkheden. Zo konden eukaryoten uitgroeien tot meercellige organismen die andere microben konden wegconcurreren.
Niet alleen omdat ze groter konden worden, maar ook doordat meercellige organismen taken konden verdelen tussen de cellen, namen verschillende typen weefsels verschillende vormen en complexe structuren aan. Het meercellig leven bleek zo succesvol dat het verschillende keren is ontstaan.
Zonder het ontstaan van eukaryoten, en later de evolutie naar meercellig leven, zou onze planeet er heel anders uitzien. Het zou een wereld zonder planten of dieren en natuurlijk ook zonder de mens zijn. Onze cellen lijken al lang niet meer op de allereerste oer-microben. Maar we zijn allemaal nog steeds opgebouwd uit hetzelfde genetische materiaal, ons DNA.
Miljarden jaren geleden begonnen cyanobacteriën, of blauwalgen, zuurstof in de atmosfeer te pompen.